Μητρικός θηλασμός...

Το μητρικό γάλα είναι η μοναδική φυσική τροφή για το βρέφος. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες και εν συνεχεία, συνδυαστικά με στέρεες τροφές, έως και τα δύο χρόνια. Αυτό βέβαια δεν είναι πάντα δυνατό, με αποτέλεσμα να βλέπουμε αυξημένα επίπεδα άγχους. Μητέρες αναπτύσσουν το αίσθημα της ενοχής, όταν δεν μπορούν να ακολουθήσουν τις παραπάνω οδηγίες, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο τον ήδη στρεσαρισμένο οργανισμό τους μετά τον τοκετό. Η σωστή ενημέρωση και προετοιμασία, καθώς και η στήριξη από το ιατρικό και οικογενειακό περιβάλλον είναι το πιο σημαντικό.

Ο μαστός αρχίζει να αλλάζει από την εγκυμοσύνη, με τις πιο εμφανείς ίσως αλλαγές κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου. Ο μαστός διογκώνεται και γίνεται πιο ερυθρός, λόγω της υπεραιμίας. Ταυτόχρονα, η θηλή και η θηλαία άλως διογκώνονται και γίνονται σκουρότερες. Συχνά δε, εμφανίζεται και φαγούρα. Ειδικότερα, μία μέλλουσα μητέρα θα  παρατηρήσει στη θηλαία άλω κάποια μικρά εξογκώματα. Αυτοί οι μικροί αδένες εκκρίνουν μια λιπαρή ουσία που βοηθά τη θηλή να παραμείνει υγιής κατά το θηλασμό, ενώ ταυτόχρονα, η μυρωδιά οδηγεί το μωρό στη θηλή. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι σημαντικό να βοηθάμε και εμείς αυτή τη φυσική λειτουργία, με επιθέματα όπως κρέμα λανολίνης και βιταμίνης Ε. Η σωστή προετοιμασία της θηλής είναι ίσως το σημαντικότερο για να ακολουθήσει ένας σωστός και παραγωγικός θηλασμός. Αν χρησιμοποιούμε κάποια κρέμα κατά τη διάρκεια του θηλασμού, καλό θα είναι να την ξεβγάλουμε καλά τουλάχιστον δυο ώρες πριν τον επόμενο θηλασμό για να επανέρχεται η φυσιολογική μυρωδιά που αποτελεί φυσικό κάλεσμα για το μωρό.

 Είναι πολύ σημαντικό, η κάθε μέλλουσα μητέρα να φοράει  ρούχα που δεν την στενεύουν και να επιλέγει στηθόδεσμο που προσφέρει σωστή στήριξη, χωρίς αίσθημα πίεσης. Καλό είναι να αποφεύγονται οι στηθόδεσμοι που έχουν μπανέλα, γιατί πιέζουν το μαστό και μπορεί να προκληθεί τοπική απόφραξη των πόρων που μπορεί να αυξήσει το αίσθημα πόνου. Δεν θα πρέπει να συγχέουμε το πόσο διογκώνεται ο μαστός με το πόσο γάλα θα παραχθεί. Ένας σωστός στηθόδεσμος θα βοηθήσει και την επαναφορά του μαστού μετά τη διακοπή του θηλασμού.

Μαστίτιδα – Απόστημα μαζικού αδένα

Η μαστίτιδα, καθώς και το απόστημα του μαζικού αδένα είναι οι πιο συχνές σηπτικές φλεγμονές που συνδέονται με το θηλασμό. Οφείλεται σε βακτήρια που βρίσκονται στο δέρμα και στη στοματική κοιλότητα του παιδιού και περνούν στη μητέρα από μικρές εκδορές και μικροτραυματισμούς που προκαλούνται στη θηλή κατά το θηλασμό. Όταν δεν γίνεται σωστός θηλασμός και υπάρχει απόφραξη των γαλακτοφόρων πόρων με στάση γάλακτος, τότε αυτά τα βακτήρια μπορούν να αναπτυχθούν και να προκαλέσουν φλεγμονή.

– Ποια είναι τα σημεία και τα συμπτώματα;

Το πρώτο που παρατηρείται είναι ερυθρότητα του δέρματος, διάχυτη ή τοπικά, και ασύμμετρη διόγκωση σε σύγκριση με τον άλλο μαστό. Βλέπουμε επίσης το δέρμα να είναι στιλπνό (γυαλίζει) και υπάρχει πόνος. Τα παραπάνω εμφανίζονται και όταν ο μαστός δεν έχει παροχετεύσει σωστά το γάλα και υπάρχει μερική απόφραξη των πόρων. Σ’ αυτή την περίπτωση, δεν υπάρχει λοίμωξη και δεν θα πρέπει κάποιος να πάρει αντιβιοτική αγωγή. 

Στη συνέχεια, η μητέρα αισθάνεται ότι ο μαστός είναι πιο θερμός από το υπόλοιπο σώμα. Αν η λοίμωξη προχωρήσει τότε θα εμφανιστεί υψηλός πυρετός, ρίγος και γενικευμένη κακουχία. 

Αν δημιουργηθεί απόστημα, τότε θα δούμε μια τοπική ερυθρή διόγκωση με έντονο πόνο, ενώ η μητέρα δεν θα μπορεί να ανεχτεί ακόμα και το απλό άγγιγμα στη περιοχή.

–Τί πρέπει να κάνω αν έχω αυτά τα συμπτώματα;

Θα πρέπει να επισκεφτείτε το γιατρό σας, ώστε να σας εξετάσει. Αν επιβεβαιώσει την λοίμωξη, ίσως χρειαστεί να σας δώσει αντιβιοτική αγωγή.

–Τι επιθέματα μπορώ να βάλω;

 Χρησιμοποιείστε καλύτερα ζεστές απλές κομπρέσες πριν το θηλασμό και κρύες μετά. Η θερμότητα θα βοηθήσει την καλύτερη παροχέτευση του γάλακτος και το κρύο θα βοηθήσει να υποχωρήσει το πρήξιμο και το αίσθημα βάρους.

–Μπορώ να θηλάσω όταν έχω μαστίτιδα;

Η απάντηση είναι ναι. Συστήνουμε να παροχετεύεται ο μαστός κανονικά. Αυτό μπορεί να είναι λίγο επώδυνο, αλλά είναι πολύ σημαντικό γιατί βοηθά στη γρήγορη ανάρρωση. Το μητρικό γάλα είναι ασφαλές για το μωράκι και μπορεί να δοθεί είτε μέσω θηλασμού, είτε με το θήλαστρο. Αν όμως ο γιατρός σας δώσει φαρμακευτική αγωγή, ρωτήστε μας εάν μπορείτε να δώσετε το γάλα στο παιδί ή απλά να παροχετεύετε το μαστό σας.

–Πώς μπορώ να το προλάβω;

Ακολουθείστε τις παραπάνω συμβουλές για την περιποίηση των θηλών και το σωστό στηθόδεσμο, από την πρώτη μέρα της εγκυμοσύνης. Επίσης, βοηθάει πολύ το τοπικό μασάζ, πριν και κατά τη διάρκεια του θηλασμού, ώστε να παροχετεύεται καλά ο μαστός. Ξεκινάτε με απαλές κινήσεις από τη θηλή με κατεύθυνση το θώρακα. Κατά τη διάρκεια του θηλασμού, κάντε μασάζ αντίθετα, με φορά προς τη θηλή. Ρωτήστε μας να σας δείξουμε τον τρόπο που πρέπει το μωρό να τοποθετηθεί στο μαστό, ώστε να εγκλωβίσει σωστά τη θηλή. Έτσι, ο θηλασμός θα είναι αποδοτικός και οι μικροτραυματισμοί της θηλής λιγότεροι. Αν χρησιμοποιείτε τα επιθέματα με τον στηθόδεσμο για να απορροφούν τη γαλακτόρροια, είναι καλό να κάνετε συχνές αλλαγές, ώστε να παραμένουν στεγνές οι θηλές.

–Μπορεί να έχω κάποιον παράγοντα κινδύνου για να κάνω μαστίτιδα;

Υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που αυξάνουν τις πιθανότητες να εμφανιστεί μαστίτιδα. Οι μητέρες που είναι ενεργές ή ακόμα και πρώην καπνίστριες εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο, γιατί προκαλείται χρόνια φλεγμονή των πόρων. Αντίστοιχο κίνδυνο διατρέχουν και οι μητέρες με χρόνιες παθήσεις που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα, όπως π.χ. ο διαβήτης.,